naar start | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z
De leraar (2009) Bart Koubaa ****
Verontrustend

Bart Koubaa is een Vlaams auteur en De leraar is zijn vierde roman.

De hoofdpersoon is leraar, 55 jaar en uitgeblust. Ze noemen hem De Kraai vanwege zijn haar dat hij zwart verft. Hij moet o.a. Nederlands geven aan jongeren die weinig gemotiveerd zijn. Hij heeft het eigenlijk wel gehad met zijn baan en kijkt verzuurd terug op zijn jaren binnen het onderwijs. Het is er niet beter op geworden. De bureaucratie heeft lang geleden haar intrede gedaan, wet- en regelgeving bezorgen alleen maar last en collega’s zijn nog weinig geïnspireerd. Sommige collega’s zijn omhoog gevallen en rusten op hun lauweren. Zo slijt de leraar zijn dagen met cynisch en onverschillig commentaar op het onderwijs, de uitwassen van de huidige samenleving en de jeugd van tegenwoordig die niet wil deugen. Zijn denkbeelden zijn soms extreem.

Wie ervaring heeft in het onderwijs of zich verdiept in het onderwijsstelsel herkent sommige observaties van De Kraai. Zijn visie op verlammende regelgeving en bureaucratie past goed in de huidige tijd. De lange lijnen, de controle van bovenaf, de onnodige papierberg met verantwoordingsdocumenten, het zijn herkenbare klachten waar het onderwijs in Nederland en in Vlaanderen onder zucht.

Gaandeweg het boek echter raakt de lezer verontrust door iets anders. Wie is De Kraai eigenlijk en wat voert hij in zijn schild? Hij heeft het regelmatig over ‘zijn leerling’, maar wat spookt hij uit? De sfeer wordt, naarmate het boek vordert, grimmiger en de sympathie voor de leraar lijkt te kantelen. Deugt deze man eigenlijk wel? Hoe normaal is hij? Hoe extreem kunnen denkbeelden zijn? Of hoe racistisch? Het zijn vragen die de lezer bezig houden en ze maken dat de spanning toeneemt. Aan het eind volgt een schokkende ontknoping die weerzin oproept.

De leraar is een roman die ook de liefhebbers van de psychologische misdaadroman kan bekoren. Het verhaal wordt bijna uitsluitend vanuit het perspectief van de leraar verteld. Zijn waarnemingen, denkbeelden en observaties staan centraal. Het effect hiervan is dat de lezer als het ware in zijn huid kan kruipen. Pas aan het eind van het verhaal worden gebeurtenissen vanuit een ander perspectief belicht.

Een verontrustend maar ook eigentijds verhaal dat herkenbaar het leven van een uitgebluste leraar in kaart brengt. Bart Koubaa, de auteur, is er uitstekend in geslaagd om geloofwaardig vanuit deze hoofdpersoon te schrijven en hij brengt ontwikkeling aan in zijn karakter. Hierdoor blijft de lezer geboeid en kantelen sympathie of antipathie. De psychologische achtergronden en drijfveren van de leraar zijn erg goed uitgewerkt. Het einde is schokkend.
Een knap geschreven boek dat de lezer verontrust achterlaat.