Twitter Facebook Gastenboek

Marie Loe Brunsting

In de rubriek ‘de wereld achter het spannende boek’ een interview met iemand uit het boekenvak. Marie Loe Brunsting van De Boekerij is bureauredacteur.....

Een boek lezen met de rode pen..

Marie Loe... kun je vertellen wat het werk van een bureauredacteur inhoudt?

Het werk kan verschillen per uitgeverij. Bij de Boekerij worden voornamelijk vertaalde boeken uitgegeven.  De acquirerend redacteur koopt de boeken aan en de bureauredacteur zorgt ervoor dat ze vertaald worden en gecorrigeerd. Dat wordt gedaan door freelancers die meestal thuis werken.

Aan de hand van het genre – detective, thriller of romantisch –  probeert de bureauredacteur iemand te vinden die daar ervaring mee heeft. Series worden vaak door dezelfde vertaler gedaan. Het is fijn als er een goeie match is tussen de freelancer en de tekst. Een vertaler is gemiddeld ongeveer drie maanden bezig met een boek.

De vertaling wordt vervolgens ‘persklaar’ gemaakt, hij wordt nagekeken op vertaalproblemen en taalfouten. Een persklaarmaker leest hem, voordat hij gezet wordt, zeker nog eenmaal helemaal door. De afdeling Productie schrijft een instructie voor de zetter, die de tekst opmaakt als boek. Dan wordt het nogmaals helemaal gelezen om echt de allerlaatste fouten eruit te halen. Tenminste, dat is het streven. In de praktijk blijkt dat het erg moeilijk is om een boek geheel foutloos te krijgen. Het menselijk oog is er namelijk op getraind om foute woorden ‘goed’ te interpreteren; mensen scannen meestal meer een boek dan het letter voor letter te lezen. Desondanks zien lezers toch wel eens wat, en sommigen sturen dan een mail, zodat de fout verbeterd kan worden in een volgende druk.

Zo beschouwd besteedt de bureauredacteur dus al zijn werk uit. Toch heeft hij het meestal best druk, want tussen de bedrijven leest de bureauredacteur zelf ook veel. Hij beoordeelt de vertalingen en ziet erop toe dat die van goede kwaliteit zijn. Soms is het nodig vertalingen bij te sturen en aan te vullen. Ook redigeert of schrijft hij promotionele teksten, zoals boekomslagen en aanbiedingsfolders, waarin de boeken worden aangeboden aan de boekhandelaar. Het werk is dus zowel organisatorisch van aard als redactioneel.

Ten slotte dient de bureauredacteur vaak als taalvraagbaak van de uitgeverij, de vertalers en de correctoren. Er zijn op de afdeling vaak discussies over taalkwesties, zoals anglicismen, schrijfwijzen en of iets ‘goed Nederlands’ is. Dat is niet altijd eenduidig, getuige alle verschillende taalboeken en de ingezonden brieven over woordgebruik in kranten. Zo moest er in 2005 bijvoorbeeld een keuze gemaakt worden tussen het Groene en het Witte Boekje als leidraad voor de spelling in de boeken.

Welke opleiding heb je genoten? Was dit de noodzakelijke opleiding voor een bureauredacteur? Zo niet, welke opleiding heb je hiervoor nodig?

Franse taal- en letterkunde aan de UvA. Ik heb veel gehad aan de colleges taalkunde voor mijn beroep. En af en toe koopt de Boekerij een Frans boek aan, dan is het fijn om een goede kennis van die taal te hebben, om de kwaliteit van de vertaling ervan te kunnen beoordelen.  Er zijn natuurlijk ook bureauredacteuren die Nederlands of een andere taal hebben gestudeerd, maar de meeste hebben als vooropleiding MIM gedaan, de hogeschool die opleidt voor het uitgeverijwezen en andere mediabedrijven. De VOB geeft eventueel nog speciale cursussen voor bureauredacteur.

Op het forum van deze site is de vraag wel eens aan de orde geweest : welke weg volgt een manuscript totdat het als boek in de Nederlandse boekhandel ligt. Zou jij hierop antwoord kunnen geven?

Bij de Boekerij hebben we voornamelijk te maken met niet-Nederlandse manuscripten. De acquirerend redacteuren hebben contacten met buitenlandse uitgeverijen en agenten over de nieuwste boeken die in het buitenland verschijnen. Via mail, maar ze ontmoeten elkaar ook op beurzen, zoals de Frankfurter Buchmesse. De acquirerend redacteur leest de boeken en als er een tussen zit die goed is en past binnen het fonds van de uitgeverij wordt het aangekocht.

Het aankopen van boeken is een vak apart, het vereist verschillende visies. Een visie op de identiteit van de uitgeverij: wat voor soort boeken geef je uit, waar wil je je voor inspannen, wie is je doelgroep?

Verder moet het boek niet alleen kwalitatief goed geschreven zijn, het is ook zaak het aan de man te brengen, te zorgen dat het verkocht wordt in het overweldigende aanbod in de boekhandel. Er hoort dus ook een visie bij over marketing: wat voor publiciteit ga je eraan geven: advertenties, radiocampagnes, tv-spots, banners, etc. Een van de manieren om een boek te plaatsen in de markt is bijvoorbeeld het omslag. De acquirerend redacteur zorgt ervoor dat er een passend omslag wordt ontworpen door een freelance ontwerper.

De mensen op de afdeling Productie zorgen ervoor dat het boek gezet wordt en vervolgens naar een drukker gaat, samen met het omslag, en dat het in oplagen van duizenden gedrukt wordt.

De afdeling Verkoop heeft de contacten met de boekhandel, en zorgt er dus voor dat het boek in de winkel komt te liggen (ook een vak apart). De praktische distributie gebeurt door het Centraal Boekenhuis.

Hoe ontdekken jullie nieuwe schrijvers?

Via buitenlandse uitgevers, agenten en scouts.

Krijgen jullie wekelijks veel manuscripten binnen? Welk percentage hiervan wordt uitgegeven?

Zo’n dertig à vijftig per week. Per jaar worden daar ongeveer tien à twintig nieuwe auteurs uit gepikt om naast de al bestaande auteurs binnen het fonds uit te geven. Dat is dus een heel klein percentage.

Welke nieuwe trends heb je pakweg de afgelopen 5 jaar zien opkomen?

Luisterboeken, literaire thriller, polderthriller (Nederlandse thriller).

Soms lees je dat het oorspronkelijke boek en de Nederlandse vertaling gelijktijdig verschijnen. Wat is daarvan precies de bedoeling? Bij welke boeken gebeurt dit?

Het is prettig als de Nederlandse critici het Nederlandstalige boek kunnen recenseren. Ook loop je kopers voor je boek mis, die dan bij gebrek aan vertaling het Engelstalige boek aanschaffen.

Wanneer heeft een bureauredacteur een goede dag? Wanneer een slechte?  Of : wat is het leuke, minder leuke van je werk?

Het werk heeft vele leuke aspecten. Het contact met de freelancers: de juiste boeken bij de juiste mensen zien weg te zetten, met hen overleggen over (ver)taalkwesties. Maar ook is het fijn een paar uurtjes over een boek gebogen te zitten en het te lezen met de rode pen.
Niet leuk is het als er weinig tijd is voor een boek. Dat gebeurt wel eens in gevallen zoals hierboven, als de vertaling tegelijk met de oorspronkelijke editie verschijnt. Er wordt dan vertaald van een versie die nog niet helemaal af is, en waar nog wijzigingen op komen. De vertalers – in zo’n geval win je tijd als je het werk kan opsplitsen – moeten snel inleveren, de persklaarmakers en correctoren ook, dus je loopt meer kans op fouten.

Wat lees je zelf graag?

Ik hou wel van fantastische verhalen, à la Edgar Allan Poe. Verhalen waarin de hoofdpersoon niet goed weet of er vreemde dingen gebeuren of dat hijzelf gek wordt.

Heb je tot slot nog een tip voor de lezers. Welk boek moet iedereen eigenlijk gelezen hebben?

De allerprachtigste klassieker van de Boekerij vind ik Walvismuziek van Wally Lamb en dan moet ik Vergeef me nog lezen, die schijnt nog mooier te zijn. Maar dat is geen thriller, maar een roman.
Iedere thrillerliefhebber moet wel eens een boek van Harlan Coben gelezen hebben. Minder bekende, maar wel erg goeie thrillerauteurs zijn bijvoorbeeld Gillian Flynn en Katy Gardner. Hun boeken hebben rafelrandjes.  In Nederland is Ton Theunis een aanrader, zijn thrillers zijn erg goed geschreven en doen heel authentiek aan.

Walvismuziek
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gillian Flynn
Gillian Flynn
 
 
 
 
 
 
Onder Nap
 
 
 
 
 
 
 
 
 
De onschuldigen