Honderd jaar - Herbjørg Wassmo(2010) **** (roman)

Wassmo neemt je mee naar een andere tijd. Een tijd waarin armoede en kou (zeker in Noorwegen) een wezenlijk onderdeel van de samenleving is. Een tijd waarin vrouwen beperkt kunnen kiezen in hun leven. Het is het verhaal van twee sterke vrouwen.

De eerste is Sara Susanne, een vrouw die het eigenlijk erg treft met haar keuze voor de man waarmee ze trouwt. Johannes laat haar redelijk vrij, juist omdat hij zo weinig praat en zij hem leert begrijpen. Wat groeit is een band voor het leven. Tegelijkertijd vond ik haar gevoel dat zij eigenlijk een ander leven zou willen kiezen, maar geen keuze heeft,  herkenbaar en beklemmend. Wat moet het leven voor vrouwen in die tijd zwaar geweest zijn. De ene zwangerschap na de andere en altijd het schikken in de keuzes van de man. Ik vond de - prachtig geschreven- gesprekken van Sara Susanne met de dominee Fritz Jensen een mooie manier om haar worsteling met het accepteren van haar leven duidelijk te maken.

De tweede sterke vrouw, Sara Susanne’s dochter Elida, kiest een ander lot. Ze volgt de liefde van haar leven en heeft, hoe zwaar het ook is, geen moment spijt van haar keuze voor Frederik. En ondanks het ellendig lot van Frederik en de armoede die ze kennen hebben ze een hecht en warm gezin gecreëerd met hun kinderen. Het was voor mij niet heel duidelijk waarom Elida er juist voor kiest het contact met haar moeder te verbreken. Misschien omdat zij bang is voor haar moeders afkeur omdat zij wel kiest voor zichzelf en een leven met Frederik.

In beperktere mate komt ook Hjørdis aan bod. Als lezer leer je haar kennen via brieven die zij en Hans elkaar schrijven. Schrijnend is dat Hjørdis er pas achter komt hoe Hans in elkaar zit als het te laat is. Ze is zwanger van het meisje dat zich moet verstoppen, Herbjørg. De verhaallijnen over Hjørdis en Herbjørg smaakten echt naar meer. Het is jammer dat deze niet zo uitgebreid zijn geschreven als de verhaallijnen van Sara Susanne en Elida. Het doet een sterk appel aan de lezer om zelf de leemtes op te vullen!

Het boek eindigt symbolisch na 100 jaar, op de dag dat het meisje geboren is. Dankzij het wisselende perspectief tussen Sara Suzanne, Elida, Hjørdis  en Herbjørg  beslaat de roman wel meer dan 100 jaar. De roman is mooi geschreven en leest prettig weg ook weer dankzij het wisselende perspectief. Honderd jaar is absoluut een aanrader voor mensen die van Scandinavische romans over vrouwen houden!

Oktober 2010