Vervolg interview met Jacob Vis - auteur van 'Het Rijk van de Bok'.

‘Het Rijk van de Bok’ kenmerkt zich onder andere  door veel kennis van strafprocessen, bewijsvoering, forensisch onderzoek, kennis van grondsoorten en bestudering van bewijsmateriaal. Hier zit waarschijnlijk een enorme hoeveelheid research achter? Zou je dit willen toelichten?  
               
Dat heb ik eigenlijk al beantwoord in de vorige vraag. Niettemin kan ik er nog aan toevoegen dat het uitputtend was en tegelijk fascinerend: ik was echt een schatgraver die stukje bij beetje de schat van de waarheid onthulde. Ik heb alles uit de kast gehaald wat ik in mijn leven aan kennis over de meest uiteenlopende onderwerpen heb vergaard, plus wat ik in de loop van dit onderzoek heb bijgeleerd.
Je kunt het zien als een dissertatie en het is een mooie gedachte dat drie topprofessoren – strafpleiter Knoops, rechtspsycholoog Van Koppen en rechtspsycholoog Frijters -  mijn boek als uitgangspunt kozen voor hun reactie tegen justitie over deze zaak.

Wat heeft je het meest verbijsterd tijdens je research voor deze zaak?
               
De manier waarop het grondrecht in ons rechtssysteem – een verdachte is onschuldig tot zijn schuld wettig en overtuigend bewezen is – met voeten werd getreden.  Dit proces is een schande voor de rechtstaat in een beschaafd land.
 
Je hebt sinds de publicatie van je boek veel aandacht gekregen in de media. Onder ander een t.v. interview en een artikel in de HP. Bij dit artikel zijn voor het eerste twee compositietekeningen geplaatst van twee anonieme getuigen. Is er veel reactie gekomen na de publiciteit? Welke reacties?

Op die tekeningen is geen reactie gekomen, maar op het boek des te meer. 
  Na mijn radio-interview met Tros Nieuwsshow vroeg strafpleiter prof. Knoops of hij het boek mocht lezen. Ik stuurde het hem toe. Hij las het in één nacht uit en bood toen aan om de herziening te doen. Dat was een prachtig aanbod, omdat Knoops de enige strafpleiter in Nederland is die twee herzieningszaken heeft gewonnen.
Professor Van Koppen, bekend rechtspsycholoog die o.m de Schiedammer parkmoord heeft beschreven, las mijn boek en schreef daarna een lange brief naar de hoogste baas van het Openbaar Ministerie, Harm Brouwer, met het verzoek nog eens heel goed naar deze zaak te kijken, omdat het dossier ‘onrustig maakt’  een mooi eufemisme dat er geen hout van deugt.
Prof Frijters, fysioloog Fred Vos en politiepsycholoog Timmerman boden hun diensten aan toen ze het boek gelezen hadden.  Daarnaast zijn er talloze mensen die in woord en gebaar hun adhesie betuigen: dit boek moest geschreven worden. Sommigen zijn ronduit verbijsterd over ons recht.

Een van de bewijzen die je opvoert  voor de onschuld van de veroordeelde is dat het slachtoffer levend begraven zou zijn terwijl er geen sporen van zand in zijn longen waren te vinden. Een ander bewijs betreft verklaringen van een drietal anonieme getuigen die vertellen dat ze gezien hebben dat het slachtoffer op een homo-ontmoetingsplek in elkaar zakte en overleed. Vermoedelijke oorzaak: hartfalen. (zie de afbeeldingen hiernaast: compositiefoto's)
Denk je dat dit redenen kunnen zijn om het strafproces te heropenen? Zo niet wat zou dan de belangrijkste reden kunnen zijn?  

Om een strafzaak te heropenen moet je nieuwe feiten aandragen: feiten en/of omstandigheden die tijdens het proces niet bekend waren en bij nader inzien de feiten en omstandigheden die tot het vonnis geleid hebben in een geheel ander licht plaatsen.
Hier hebben we te maken met een moordzaak die geen moord bleek te zijn, maar een natuurlijke dood onder bizarre omstandigheden waardoor het moord leek, maar het niet was. Dat misverstand is zo hardnekkig gebleken dat het hele proces vanuit dat standpunt is gevoerd. Ik beweer nu dat het geen moord was en om die move te maken moet justitie een reuzenzwaai maken en erkennen dat een schrijver – een burger dus en bovendien een leek – het bij het rechte eind heeft. Je kunt je voorstellen dat justitie alles op alles zal zetten om dat te voorkomen. Niettemin: een rechtstaat die zichzelf respecteert behoort zichzelf ook te corrigeren. En hier is het nodig!
Aanstaande vrijdag 16 mei ’07 praten de twee rechercheurs Paalman en De Roy van Zuydewijjn en ik met prof. Knoops om de strategie te bepalen. Ik heb in het boek vijf nieuwe feiten (nova) aangedragen, waaraan prof Van Koppen nog een zesde heeft toegevoegd: de mogelijkheid dat het NFI bij het verzamelen van de DNA-monsters fouten heeft gemaakt in de sequentie. Die vijf/zes nova moeten voldoende zijn om de Hoge Raad te bewegen de zaak ter heropening aan te bieden aan een gerechtshof. Als dat gebeurt komen alle fouten die er gemaakt zijn vanzelf aan de orde en dan zal zonneklaar blijken dat Henk H. onschuldig vastzit.
We zullen proberen die anonieme briefschrijvers op te sporen, wat met een autorisatie van justitie wel kan lukken. Zonder dat laatste is het een onmogelijke klus en kun je alleen maar hopen dat ze zichzelf zullen melden als de zaak weer in de publiciteit komt.

In het boek worden talrijke overtuigende bewijzen opgevoerd die de onschuld van Max Spaan bevestigen. Ben jijzelf voor de volle 100 % overtuigd van zijn onschuld?
 
Als ik ook maar de geringste twijfel zou hebben gehad dan had ik het boek niet geschreven, want zo’n buitengewoon gecompliceerd verhaal kun je alleen met volle inzet en overtuiging tot een goed einde brengen.

Ik kan me voorstellen dat na de publiciteit naar aanleiding van ‘Het Rijk van de Bok’ andere mensen zich tot je wenden  met een min of meer vergelijkbaar verhaal. Klopt dat?
In de gevangenis is een wachtrij van dertig man die het boek willen lezen.  De lezers aldaar identificeren zich zo met het verhaal dat ze mijn hoofdpersoon nu Max noemen. Of daar een nieuwe vraag uit voortkomt weet ik niet. En of ik er dan op inga weet ik ook niet. Dit was voor mij en voor mijn geliefde die mij zag zweten en zwoegen zo’n zware klus dat ik me toch wel zal bedenken voor ik er weer aan begin, hoe geweldig de resultaten tot dusver ook zijn.

Ben je van plan meer true-crime boeken te schrijven? Wat zijn je toekomstplannen als schrijver?

Puur voor mijn eigen genoegen wil ik weer een thriller gaan schrijven, want ik houd ervan een verhaal te bedenken en het zo op te schrijven dat het voor de lezer een nieuwe wereld wordt.
True crime? Ja, ik wil nog het verhaal van mijn grootvader schrijven, over een verzwegen misstand die zich begin vorige eeuw in Nederlands - Indië heeft afgespeeld. En misschien komt er nog een rechterlijke dwaling op mijn pad die geschreven moet worden. Maar ik ga hem beslist niet opzoeken!

Wat is je liefste wens m.b.t. ‘Het Rijk van de Bok’.

Die wens is een drievuldigheid: dat het boek zal leiden tot heropening van de strafzaak, dat het gerechtigheid en eerherstel gaat brengen voor de onterecht veroordeelde en dat het beginsel dat een verdachte onschuldig is tot zijn onschuld wettig en overtuigend is bewezen weer en altijd geldt.

Dit verhaal is niet af, het gaat verder. Op deze plek zullen de belangrijkste nieuwe ontwikkelingen worden gemeld. (IJ)

Het rijk van de bok - Jacob Vis' eigen site.

Omroep Gelderland - Zaak Overzier

De Stentor.

Recensie in de NRC d.d. 6 juli 2007