Zomer 1976 is op diverse fronten bloedheet. Niet alleen de temperaturen
swingen de pan uit, ook de politieke gemoederen zijn verhit. Duitsland
is in de ban van de Rote Armee Fraktion en Iraniërs in Londen
betogen tegen de sjah.
Politiek gaat grotendeels
aan de zeventwintigjarige Ruth Gilmartin voorbij, druk als ze is
met de opvoeding van haar zoontje Jochen, haar lessen Engels voor
buitenlanders en haar doctoraat. De schrik slaat haar om het hart
als haar moeder Sally, met wie ze eigenlijk nooit zo’n hechte
band had, overduidelijk geestelijk begint af te takelen. Want de
lieve Sally Gilmartin, weduwe van de alom gerespecteerde Sean Gilmartin,
beweert op haar oude dag dat ze in WOII spioneerde voor Engeland
en dat ‘ze’ haar nu vonden en willen vermoorden. Ze
geeft Ruth een manuscript, het verhaal van wie ze vroeger was, het
verhaal van Eva Delectorskaya. Vanaf dat moment wisselen in 'Rusteloos'
de levens van moeder en dochter, Eva en Ruth, elkaar af.
Boyd staat erom bekend dat
hij zijn romans gedegen documenteert. Voor 'Rusteloos' vond hij
inspiratie in de ‘overredingscampagne’ die de Britse
overheid tijdens WOII opzette om Amerika bij de oorlog te betrekken.
De nazi’s hadden heel Europa in handen, en Londen werd dagelijks
gebombardeerd. Winston Churchill had de Amerikanen nodig, maar na
hun verliezen in WOI hielden die zich liever afzijdig. Uiteindelijk
maakte de aanval op Pearl Harbour een einde aan deze houding. Volgens
de overlevering sprong Churchill een gat in de lucht toen hij hoorde
van Pearl Harbour.
In het verhaal wordt Sally Gilmartin, oorspronkelijk Eva Delectorskaya,
nog voor de oorlog in Parijs gerekruteerd door Lucas Romer. Ze krijgt
een opleiding tot spionne, leert om nooit iemand te vertrouwen en
wordt passioneel verliefd op haar baas. Het is haar werk om valse
persberichten de wereld in te sturen om de Amerikaanse publieke
opinie oorlogsgezind te maken. Eva is goed in haar werk maar tijdens
een missie naar Mexico loopt iets vreselijk fout en uiteindelijk
moet ze zichzelf een nieuwe identiteit aanmeten.
Eva’s manuscript doet Ruth beseffen wat een passie, daadkracht
en intelligentie achter het rustige uiterlijk van haar moeder schuilgaan.
Maar het geschonken vertrouwen is natuurlijk niet vrijblijvend.
Sally vraagt Ruth, met haar connecties aan de universiteit, om Lucas
Romer op te sporen. Ruths eigen leven is minder spectaculair dan
dat van haar moeder, maar Boyd maakt het toch voldoende interessant.
Zo denkt Ruth op een bepaald moment dat ze leden van de Rote Armee
Fraktion onderdak biedt, of dat haar aardige student Hamid misschien
bij de SAVAK hoort, de geheime dienst van de sjah van Iran. Of hoe
de buitenwereld bij haar aanklopt. Ook de opsporing van Romer levert
momenten op die zowel hilarisch als spannend zijn.
De afwisseling tussen Ruths
leven en Eva’s verhaal maakt 'Rusteloos' toegankelijk en boeiend.
Vanaf de eerste pagina krijgt Boyd de lezer in de ban door zijn
directe manier van vertellen. Hij geeft het spionnenwereldje handen
en voeten, maar ook het leven van alleenstaande moeder Ruth maakt
hij geloofwaardig. Helemaal mooi is de emotionele groei tussen moeder
en dochter. Moeiteloos mengt Boyd interessante historische weetjes
door dit alles. Tot de paranoia uit het boek ook de lezer bereikt.
Gelukkig is daar de lekker nuchtere en laconieke Ruth die zich een
waardige dochter van haar moeder betoont, maar dan zonder het rusteloze.
Want zelfs na de bevredigende afwikkeling van het verhaal blijft
Sally Gilmartin achterdochtig om zich heen spieden. Eens een spion,
altijd een spion. |