Sara Paretsky is een grote dame in thrillerland. In 2002 ontving ze
de 'Diamond Dagger' voor haar hele oeuvre en vorig jaar haalde ze
met 'Zwarte Lijst' de felbegeerde Gold Dagger binnen. Ondanks deze
indrukwekkende staat van dienst was 'Zwendel' mijn eerste ontmoeting
met Paretsky en haar vrouwelijke detective V.I. Warshawski.
Ik vond het prettig kennismaken. Warshawski bijt zich als een pitbull
vast in haar zaken en geeft niet op voor de onderste steen boven ligt.
Daar is onverschrokkenheid voor nodig en Warshawski bezit die in dusdanige
mate dat steevast een flink actietempo wordt aangehouden. Desondanks
moet ze, net zo goed als jij en ik, rekening houden met (on)hebbelijkheden
van geliefden, kennissen en zakenrelaties. Het feit dat ze daar wel
eens de mist ingaat, maakt haar tot een heerlijk levensechte vrouw.
In 'Zwende'l vraagt een zwarte
man haar om de levensverzekering van zijn oom te onderzoeken. Bij
diens recente overlijden bleek de polis tien jaar geleden aan onbekenden
uitgekeerd te zijn.
Gelukkig heeft Warshawski nog een ex-geliefde op een grote verzekeringsmaatschappij
en ze stuitert als een pingpongbal door Chicago om de zaak op te helderen.
Ze wordt hierbij letterlijk gehinderd door twee groepen betogers.
De ene ijvert voor de teruggave van vooroorlogse joodse tegoeden,
de andere wil bedrijven weren die ooit profiteerden van slavenarbeid.
Deze betogingen brengen onvermijdelijk pijnlijke herinneringen boven
voor Warshawski’s joodse vrienden. Als een zekere Paul Radbuka
opduikt, die zich onder hypnose verschrikkingen van de holocaust herinnert
en op de koop toe beweert familie te zijn van Warshawski’s vrienden,
is het hek helemaal van de dam. Warshawski laveert tussen al deze
verhaallijnen en toont hierbij verschillende facetten van zichzelf.
Paretsky profileert haar als een intelligente vrouw die een zaak langs
alle kanten bekijkt zonder daarbij een duidelijke stelling in te nemen.
Dat moet je voor eigen rekening nemen. Paretsky liet zich in een interview
met John Vervoort van De Standaard ontvallen dat ze vindt dat er in
de wereld ongenuanceerd gedacht wordt. Ze stimuleert de lezers van
haar boeken alleszins om anders te doen.
Naast al die intelligentie geeft
Paretsky ook gevoelens een plaats. Ook dit doet ze indirect. Ze laat
iemand de feiten vertellen. Emoties zoals ontreddering, leegte, verlatenheid,
... moet de lezer zelf invoelen. Door dit alles overheerste bij mij
één gedachte: dit is wel het eerste, maar zeker niet
het laatste boek dat ik van Paretsky lees. Zijzelf vindt Zwarte Lijst
haar beste boek, toevallig staat dat bij mij in de kast. Hoera! |