Gorki Park is intussen een klassieker in het genre, maar toen dit boek meer dan 30 jaar geleden voor het eerst verscheen, keken heel wat mensen raar op. Hoe kon een Amerikaan midden in de Koude Oorlog een accuraat beeld schetsen van het leven in de USSR onder kameraad Breznjev? Toch was dat precies wat Martin Cruz Smith deed. Zijn hoofdpersonage Arkadi Renko werd als hoofdinspecteur bij de Militie betrokken bij moordonderzoeken. Zijn onwil om de waarheid te verdraaien bracht hem in diskrediet bij zijn meerderen en uiteindelijk kwam hij als een soort outlaw op een walvisvaarder terecht. De latere politieke omwentelingen zorgden voor een rehabilitatie maar opnieuw schopte Renko tegen het establishment, waardoor hij in Wolf eet hond een ticket Tsjernobyl in de maag gesplitst kreeg. Het werd een retourtje, maar zijn meerderen zouden het niet erg gevonden hebben als het bij enkeltje gebleven was. In De geest van Stalin bekleedde Renko een eerder bescheiden functie binnen het politieapparaat en dat is in het nieuwste boek van Cruz Smith, De Gouden Mijl, nog niet veranderd. Meer zelfs: hij krijgt geen opdrachten meer. Hoe minder hij onderzoekt, hoe kleiner de kans dat hij weer een stinkend doofpotje opent. Eigenlijk is het wachten op de professionele fout waarna ze Renko zonder een greintje spijt kunnen buitenzetten.

Renko is zich bewust van zijn penibele situatie, maar hij is wie hij is. In De Gouden Mijl vinden we hem eerst in een kliniek, waar hij zijn collega en vriend Victor Orlov ophaalt. Victor heeft een groot drankprobleem, wat hem als rechercheur niet alleen degradatie maar ook gevangenisstraf kan opleveren. Het vergaat politiemensen niet zo goed in de cel, en daarom betaalt Renko met plezier smeergeld om Orlov uit de bestanden te houden. Als Orlov even later opgeroepen wordt voor een moord, neemt Renko zijn taak over. Op de plaats delict wijst alles in de richting van een dode prostituee, een zaak van dertien in een dozijn. Niemand wil daar veel tijd of moeite in stoppen, alleen Renko meent dat er genoeg losse eindjes zijn om dit sterfgeval nader te onderzoeken.

Parallel aan het onderzoek van Renko, loopt het verhaal van Renko’s “pleegzoon” Zjenja. Zjenja was elf toen Renko hem onder zijn hoede nam. Intussen is Zjenja veertien en een schaakwonder. Zjenja houdt zich op in de onderbuik van Moskou en komt aan de kost als schaker: hij daagt oudere mannen uit tot een potje schaak voor geld. Hij betaalt een stel straatschoffies geld in ruil voor bescherming en noemt dat “bedrijfskosten”. Zjenja’s nickname is “Brein”. Op een dag ziet Zjenja een intrigerend meisje. Ze is vijftien, heet Maya en beweert dat haar baby gestolen is. Zjenja twijfelt of er echt een baby was, maar neemt Maya wel onder zijn hoede. Hij wil doodgraag Renko om hulp vragen, maar Maya houdt hem tegen.

De verhalen van Renko en Zjenja laten grote tegenstellingen zien. Van straatkinderen die in prostitutie gedwongen en gehouden worden tot de superrijken die gepantserde Mercedessen of baby’s kopen als waren het papieren zakdoekjes. Overal zijn er mensen die van de kwetsbaarheid van anderen gebruik maken om zelf beter te worden. Maar ook overal schijnt er licht in de duisternis. De toewijding van Zjenja aan Maya is ontroerend. De zorg van Maya voor haar baby eveneens. Er is een groepje straatkinderen dat het voor elkaar opneemt, en er is Renko die terug verliefd wordt.
De Gouden Mijl is een goed geschreven, spannende thriller, iets minder intens en diepgaand dan zijn voorgangers, maar nog steeds erg aangenaam leesvoer.