naar start | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z  
Dood van een soldaat (2005) Johanna Spaey ****
Vlaamse Fossum


'Dood van een soldaat' speelt zich af in beperkte ruimte en tijd.
Het is 1919, een jaar na de Eerste Wereldoorlog waarin duizenden jonge mannen sneuvelden in de loopgraven.
Plaats van het gebeuren is een klein dorpje in het Leuvense.

Spaey maakt gebruik van het collectief geheugen en heeft geen uitgebreide beschrijvingen nodig om toch heel nauwgezet het dorpsleven te tekenen. Aan de hand van een aantal ijkpunten zoals afspanning De Kroon waar het dorp samenkomt na de zondagse elfurenmis, het kasteel waar de adel huist, het bordeel aan de grote steenweg, een herenboerderij met stevige boerendochters en de pastorij brengt ze een hele gemeenschap tot leven.
Haar twee hoofdpersonages gaan heel natuurlijk op in deze omgeving. Juffrouw Sara Sondervorst is de vrijgevochten dochter van de dorpsarts die het, zeer uitzonderlijk voor die tijd, zelf tot dokter schopte. Ze rijdt in het dorp rond in een opvallende Minerva, helpt de hoofdveldwachter met het oplossen van een moord en schokt intussen de kwezels door af en toe een stukje kuit te laten zien. We krijgen een deel van de gebeurtenissen in het dorp voorgeschoteld door haar ogen.
Het andere deel wordt verteld door Alexander. Sara en hij waren ooit verliefd, tot daar vijf jaar geleden bruusk een eind aan kwam. Nu zit Alexander, verminkt door de oorlog, in een rolstoel en hij kan zich wel de haren uit het hoofd rukken van spijt om de gemiste kansen met Sara.

Spaey boeit vanaf het eerste moment. Er is niet alleen de nogal agressieve moord op een vrouwenlopende boerenknecht, haar hoofdpersonage heeft ook met de regelmaat van de klok gedachten waar je als lezer absoluut het fijne van wil weten. Waarom is haar broer Maurice zo bang van vuur? Waarom vindt ze de sofa bij de barones decadent? Bovendien merk je al snel dat zowat iedereen in het dorp een geheim verbergt, van pekelzonde tot moord.

Het resultaat is een intrigerend boek dat je in één ruk wil uitlezen. Dat je als lezer door de twee vertellers meer te weten komt dan alle personages samen, is een mooi extraatje, net zoals het liefdesverhaal tussen Alex en Sara.
Spaey observeert en vertelt, maar oordeelt niet. Zo zie je Sara ploeteren om snijwonden en griepvirussen te behandelen, terwijl ze totaal voorbijgaat aan een zwaar depressieve jonge vrouw. In 1919 werden depressies nog afgedaan als “prinsessenkuren”.
Dood van een soldaat is een prachtig debuut dat geheel terecht aan de haal ging met de prestigieuze Gouden Strop 2005. Door de setting in een kleine gemeenschap waar de geheimen broeiend onder de oppervlakte liggen, deed Spaey me denken aan Karin Fossum. Ik hoop dat Dood van een soldaat het begin is van een indrukwekkend oeuvre.