Onlangs schreef collega-recensent Jeroen zo’n aanstekelijk
stukje over 'De gifkokkin' dat ik onmiddellijk in de bib op zoek
ging naar schrijver Paasilinna. Het door Jeroen besproken boek was
uitgeleend, maar 'De huilende molenaar' leek me ook wel wat. Ik
begon ‘s avonds te lezen, ging een flink stuk van de nacht
door, stond ‘s morgens vroeg op en toen was het uit. Het klopt
wat Die Welt destijds over 'De huilende molenaar' schreef: “Paasilinna
kan zo goed schrijven dat je om drie uur ‘s nachts zijn boek
met pijn in het hart in de kast zet, omdat het uit is en er geen
ander staat.”
'De huilende molenaar' beschrijft
de gebeurtenissen in een Fins dorpje in de jaren ‘50. Op zekere
dag komt een lange man naar het dorp. Hij heet Gunnar Huttunen en
koopt de oude, in verval geraakte molen. De boeren moeten erg hard
lachen met die koop, zo’n kat in de zak. Maar Gunnar knapt
de molen in een mum van tijd op. De vreemdeling is niet alleen erg
handig, hij is ook een beetje eigenaardig. Soms is hij enorm vrolijk
en uitgelaten, dan verzamelt de dorpsjeugd zich rond de molen en
vermaakt Gunnar hen met het nabootsen van dieren en mensen. Plots
slaat zijn vrolijke bui om en wordt Gunnar neerslachtig. En het
vreemdst van al: af en toe huilt hij als een wolf. Hij begint ‘s
avonds en gaat door tot middernacht. Alle honden van het dorp doen
gezellig met hem mee en samen houden ze zo de hele dorpsgemeenschap
wakker. De notabelen van het dorp krijgen het flink op hun heupen.
Die Gunnar is gek! Na enkele aanvaringen met dorpelingen vinden
die laatsten het onverantwoord dat zo’n man vrij rond loopt.
Ze zouden hem moeten opsluiten in het gesticht. Als Gunnar daaruit
ontsnapt, willen ze hem kost wat kost terug veilig opbergen.
'De huilende molenaar' is
vooral een ontroerend verhaal over de menselijke neiging alles wat
niet conform is met geweld te onderdrukken. Het ene staat daarbij
absoluut niet in verhouding met het andere. Het Finse dorpje waar
Gunnar terechtkomt telt heel wat huichelaars, maar gelukkig ook
een stel goedmenende mensen.
Op die manier vertelt Paasilinna zijn
verhaal over goed en kwaad. Het stuk van de psychiatrische instelling
is beklemmend. Spannend wordt het als Gunnar het gekkenhuis ontvlucht
en zich moet schuilhouden in de uitgebreide Finse bossen. Er volgt
een onverwachte en prachtige ontknoping.
Ik heb dit boek ademloos verslonden. Het is weliswaar (opnieuw)
een randgeval in het thriller- en detectivegenre, maar liefhebbers
van een stevig verhaal en goed uitgewerkte personages zullen het
waarderen. Paasilinna vertelt op een meeslepende manier vol ingehouden,
onderkoelde humor dat de donkere tijden niet zo ver achter ons liggen
als we soms wel eens denken. Een aanrader.
|