Anne B. Ragde is immens populair in Noorwegen. Als ze met een blindedarmontsteking opgenomen wordt in het ziekenhuis, dan haalt dat feit de voorpagina’s. En als de stroom uitvalt tijdens de uitzending van de televisieserie Berlinerpoplene, gebaseerd op haar boek, dan last de staatstelevisie onmiddellijk een extra uitzending in. Van de trilogie waarvan Het leugenhuis het eerste deel is, werden aan de viereneenhalf miljoen Noren meer dan een miljoen exemplaren verkocht, een gigantisch verkoopsucces. Sinds kort strekt Ragdes populariteit zich ook uit tot over de Noorse grens. Haar boek is verkocht aan vijftien landen en gelukkig voor de liefhebber van literaire pageturners was Nederland daar bij.

Het eerste wat Ragde in Het leugenhuis doet, is uitgebreid de tijd nemen om drie broers voor te stellen. De oudste zoon, de vijvenvijftigjarige Tor, woont nog steeds bij zijn ouders op een afgelegen boerderij. Zijn moeder Anna zorgt voor het huishouden terwijl Tor zijn dagen doorbrengt bij de varkens in de stal. Zowel Anna als Tor hebben een hekel aan de vaderfiguur. Die man krijgt ternauwernood aandacht en is duidelijk slechter af dan de fokzeugen in de stal, zowat Tors enige steun en toeverlaten.
De middelste zoon, Margido, is begrafenisondernemer. Hij voert zijn beroep uit met meer dan gepaste ernst en is ook privé verstoken van elk greintje humor en levenslust. Net als Tor heeft hij geen relatie, en daarmee is de jongste broer, Erlend, de enige mét partner, al is dat in zijn geval een man. Dankzij die man, een sterjournalist uit Kopenhagen, en dankzij zijn eigen verdiensten als topdecorateur, leidt Erlend een luxeleven in Denemarken. Erlends passie bestaat uit een almaar groeiende collectie Swarovski figuurtjes. Een groter contrast met zijn jeugd op de boerderij is nauwelijks denkbaar en dat is bewust. Erlend schaamt zich om zijn afkomst en net als Margido is hij in geen jaren nog thuis geweest.

Daar komt vlak voor kerst verandering in. Anna krijgt een beroerte en Tor voelt zich verplicht zijn broers daarvan op de hoogte te stellen. Met lood in de schoenen slepen Margido en Erlend zich naar huis. Wat moeten ze in hemelsnaam gaan doen bij die familie waar ze helemaal van vervreemdden? En wie is die jonge vrouw die aan het ziekbed van Anna zit? Zevenendertig is ze, ze heet Torunn, is gespecialiseerd in het gedrag van honden en blijkt godbetert de dochter van Tor! De flamboyante Erlend reageert verheugd, blij als hij is dat hij plots een nichtje krijgt. Margido is gereserveerd, hij vreest dat Torunn de ontgoocheling van haar leven tegemoet gaat. Zijn familie is nu eenmaal niet gezellig en zijn moeder, al mag je dat niet zeggen terwijl ze op de grens van leven en dood zweeft, al helemaal niet. Torunn heeft haar grootmoeder langs vaderszijde natuurlijk nooit gekend, en krijgt daartoe niet meer de kans, want Anna sterft. Om samen met Margido, wiens beroep nu mooi van pas komt, de begrafenis te regelen, beslissen Torunn en Erlend om de kerst door te brengen op de varkensboerderij. Ze brengen ernstige schade toe aan de gangbare gang van zaken daar en Tor haast zich, helemaal van slag, naar de stallen. En dan komt de vaderfiguur uit de bijkeuken geschuifeld met een mededeling die inslaat als een bom.

Het leugenhuis is een heerlijk meerstemmig boek. Doorheen de verschillende personages en de manier waarop ze naar dezelfde situaties kijken, krijg je een duidelijk beeld van de broers, van wat hen uit elkaar dreef en terug bij elkaar brengt. Ragde schenkt veel aandacht aan wat de broers bezighoudt. De passie van Tor voor zijn varkens is aanstekelijk, hij ziet zijn beesten liever dan menig mens. Erlend houdt van mooie dingen, van luxe. Op de boerderij kwamen de zondagse spullen nooit uit de kast, na de dood van zijn moeder krijgt hij het voor elkaar om een fonkelende kersttafel te creëren. Margido denkt heel erg in hokjes, op het einde van het boek bedenkt hij dat zijn leven misschien ook anders kan. Torunn staat als een soort van katalysator tussen de drie broers. Diverse gevoelens razen door haar lijf, van afschuw tot medelijden, van genegenheid tot liefde, van onbegrip tot aanvaarding.

Het leugenhuis geeft je het gevoel dat het uit het leven gegrepen is. Dat is waarschijnlijk meteen de reden waarom dit boek zo heerlijk meeslepend is. Vanaf de eerste pagina heeft het je in de ban en het laat je niet meer los tot de laatste letter verslonden is. Prima gezien van De Geus, om net dit boek te laten vertalen en uit te brengen. En de twee andere delen van de trilogie, De heremietkreeften en Liggen in groene weiden, komen er aan. Als u Het leugenhuis nog niet las, beseft u het waarschijnlijk nog niet, maar dat is heel erg goed nieuws.   

Naadloos vervolg op Het leugenhuis

In 2004 kwam in Noorwegen Berlinerpoplene op de markt, het eerste deel van wat een trilogie zou worden rond de gebeurtenissen op een varkensboerderij. Anne B. Ragde had op dat moment al een mooi oeuvre bij elkaar gepend, maar werd met dit boek meteen een beroemdheid in eigen land. De Noorse verfilming van de trilogie werd een kijkcijferkanon en een landelijke elektriciteitsstoring op het moment van uitzenden zorgde voor zoveel teleurstelling dat de Deense staatstelevisie onmiddellijk een heruitzending inplande. Vorig jaar bracht uitgeverij De Geus de vertaling van Berlinerpoplene op de markt onder de titel Het leugenhuis.

In Het leugenhuis ligt Anna Neshov, een oude boerin, op sterven. Haar oudste zoon Tor, die met veel liefde voor de varkens op de boerderij zorgt, verwittigt zijn twee broers Margido en Erlend. Die laatsten zijn in geen jaren nog thuis geweest en komen op vraag van Tor met de nodige weerzin naar huis. Tor heeft een verrassing in petto: hij, de verstokte vrijgezel, de man die geacht wordt alleen maar aandacht te hebben voor zijn varkens, blijkt een dochter te hebben. Ze heet Torunn, is volwassen en komt kennismaken met haar vader, ooms, grootvader en grootmoeder. Het onvergetelijke van Het leugenhuis is de botsing tussen de familieleden die intussen zo’n verschillende levens leiden. Die confrontatie is door Anne B. Ragde meesterlijk neergezet, met veel mededogen en empathie, maar ook met veel humor en hilariteit.

Het tweede boek van de trilogie, door De Geus vertaald als Het wenshuis, sluit naadloos aan op Het leugenhuis. Zo naadloos dat het echt zonde zou zijn om de boeken niet op volgorde te lezen. Eigenlijk willen alle protagonisten na de dood van Anna hun oude leventje terug opnemen. Boer Tor wil terug naar zijn varkens, begrafenisondernemer Margido naar zijn doden, etaleur Erlend naar het bruisende leven in Kopenhagen. Het lukt niet. Ze kunnen elkaar niet los laten. Dat levert heel andere emoties op. Tor heeft moeite om de eindjes aan elkaar te knopen op de varkensboerderij. Moeder Anna nam in stilte een heleboel werk op zich, nu Tor er alleen voor staat is hij niet langer de wat wereldvreemde, lieve man, maar wordt hij een knorrige binnenvetter. Zijn vader blonk al die jaren uit in vooral niet opvallen, maar hij wordt er niet jonger op. Na het schokkende familiegeheim dat hij op het einde van Het leugenhuis aan zijn zoons vertelde, wil hij naar een bejaardenhuis. Hij wil eindelijk eens verzorgd worden. Margido vraagt zich af of hij zich nog zou kunnen vinden in een relatie. En Erlend, de vrolijke, onbezorgde, extraverte Erlend, moet afrekenen met een grote ommezwaai in zijn relatie. Hij was altijd de overbeschermde, maar krijgt nu de rol van beschermer. Iets gelijkaardigs overkomt Torunn. Haar immer sterke, optimistische moeder vraagt plots veel aandacht. Ze kan zich maar moeilijk verzoenen met het feit dat Torunn er ook is voor Tor, die vader die zich nooit als vader gedroeg.

Met al deze met elkaar verbonden maar o zo verschillende personages wervelt Anne B. Ragde door een meer dan genietbaar boek. Ze schrijft erg beeldend en met veel inleving. Het boek eindigt met een paar cliffhangers van formaat. Nu is het ongeduldig wachten op het laatste deel van de Neshov-trilogie.